Foreign Culture on Television

By Sun Narin

A Khmer proverb “If culture dies, so does the nation, and if culture is splendid, so is the nation,” advises Cambodian children to help coherently adhere to and preserve the pretty Kingdom’s culture. During the golden age of Khmer called Ankor period between 9th and 14th century, Khmer was a powerful and prosperous empire that flourished and dominated almost all of inland South East Asia namely Thailand, Vietnam and Laos.

Due to the globalization, improvements in technology and the country’s development, a number of youths change the way of culture that they possess from their ancestors. Over the last decade, foreign culture has impinged on Cambodia’s culture through the distribution of foreign TV drama and song, specifically Korean movies and song, on Cambodian broadcasting channels including CTN, MyTV and TV. The vast exposure to foreign movies and songs has lead Cambodian people, especially youths to adapt the way of those foreign culture by leaving their culture behind.

As we can see clearly that most Cambodian youths nowadays have started to grow their interest in adopting Korean style in terms of fashion, hairstyle, make up, clothes and even their gestures. We mostly hear from a lot of youths saying to one another that “You look like Korean. It is Korean style.” I personally think that if they just adapt those culture suitably, which is socially recognized, that is not the case because we are living in a connecting world. But they should not overdo it which can affect Khmer culture.

Before 2003 when Cambodia’s government allowed the screening of Thai movies on television channels throughout the country, a lot of Cambodia’s people started liking those foreign movies and stop watching Khmer dramas. So what will happen to Cambodia’s movies if Khmer people give up watching their own movies? They will forget Khmer culture being depicted in the movies. Even now, though the government has banned the screening of Thai movies on channels publicly, Cambodian’s people still buy Thai movies disc and watch it at home.

Does it mean that Cambodian people are easily influenced by other cultures through movies and songs? I think it can be true to some extent because I see those movies and songs are dominated on youths, and some of whom do not even know what Cambodian culture is and they just follow Korean ways of culture in the movies because they think that it is modern and it does not affect their culture.

Actually, I think it does. If they start absorbing those culture day by day, more or least they will forget. In retrospect of the time when Thai movies were screened on Cambodia’s television channels, Cambodia liked Thai stars, but now Korean movies and song are populous among youths who expose to those foreign dramas. I think it is normal that youths want to adjust to something new and strange from others. It is kind of globalization.

It is hard to prohibit them from that since it is their freedom to choose the way of that culture. But it does not mean that we do not have the solution to that. Parents and schools play a role in guiding students and children and advising them not to wear short clothes or overdo with foreign culture. What really concerns me is that youths have exposed to those movies and culture too much. Therefore, more or less, they will be influenced. As the first solution, I think the government should limit those movies screening and try to encourage television owners to broadcast Khmer programs or movies.

Prime Minister Hun Sen said on July 23 in 2009 that he was not pleased with the production of movies and television shows that he said were not in keeping with national cultural traditions. Thus, television stations should consider the issue.

One more thing, there should be more education on Cambodia’s culture at all-level schools so that students can learn more about Cambodian culture and they will preserve the culture though there is influence of foreign culture. Through my experience and notice, there is insufficient culture learning at school yet. For my final comment, youths play an important role in protecting themselves from that influence of culture.

There are several ways of foreign culture that a number of Cambodian people adapt including Christmas Day, Valentine ’s Day, and some changes to the wedding ceremony which are criticized to affect Cambodian culture in the long-run future.

ដោយ ស៊ុន ណារិន

វប្បធម៌រលត់ជាតិរលាយ វប្បធម៌ពណ្ណារាយ ជាតិថ្កើងថ្កាន ជាពាក្យស្លោកមួយដែលបានអប់រំកូន

ចៅខ្មែរអោយចេះជួយថែរក្សា និងប្រកាន់ភ្ជាប់វប្បធម៌ខ្មែរអោយបានខ្ជាប់ខ្ជួន។ ក្នុងកំឡុងសតវត្សន៍

ទី៩ ដល់ទី១៤ ដែលជាយុគសម័យហ្គូលដេនអេជ (Golden Age) ក្នុងសម័យអង្គរ វប្បធម៌ប្រទេស

ខ្មែរមានការរីកចម្រើនណាស់ និងមានឥទ្ធិពលទៅលើប្រទេសនៅក្នុងអាស៊ីអាគ្នេយ៍ ដូចជា

ប្រទេសថៃ វៀតណាម និងឡាវជាដើម។

 

ដោយសារតែសកលភាវូបនីយកម្ម ការរីកចម្រើនផ្នែកបច្ចេកវិទ្យា និងការអភិវឌ្ឍនៃប្រទេស យុវជន

មួយចំនួនបានផ្លាស់ប្តូរទម្រង់នៃវប្បធម៌ដែលពួកគេមាន។ ក្នុងកំឡុងពេលមួយទសវត្យន៍ចុងក្រោយ

នេះ វប្បធម៌បរទេសបានប៉ះពាល់ដល់វប្បធម៌ខ្មែរតាមរយៈខ្សែភាពយន្ត និងចម្រៀងបរទេស ជាពិសេសភាពយន្តកូរ៉េដែលកំពុងចាក់បញ្ចាំងនៅលើកញ្ចក់ទូរទស្សន៍ខ្មែររួមមានប៉ុស្តិ៍ស៊ីធីអ៊ិន

ម៉ាយធីវី ប៉ុស្តិ៍លេខ៥ ជាដើម។ ការមើលភាពយន្ត និងការស្តាប់បទចម្រៀងបរទេសច្រើនដ៏ច្រើន

នេះបណ្តាលអោយប្រជាជនជាពិសេសយុវជន ចាប់យកវប្បធម៌ទាំងនោះ ដោយភ្លេចវប្បធម៌របស់

ខ្លួន។

ដូចដែលយើងបានឃើញស្រាប់មកហើយថា យុវវ័យភាគច្រើនបានចាប់ផ្តើមមានចំណាប់អារម្មរណ៍

ក្នុងការចាប់យកស្ទីលកូរ៉េ ដូចជាការរចនាម៉ូត ការលេងស្ទីលសក់ ការតុបតែងមុខ ការស្លៀកពាក់

និងកាយវិការជាដើម។ យើងតែងតែលឺយុវជននិយាយជាមួយគ្នាថាៈ«អ្នកមុខដូចជាកូរ៉េអញ្ចឹង វាជាស្ទីលកូរ៉េ» ដែលប៉ុន្មានឆ្នាំមុនយើងមិនដែលលឺសោះ។ ខ្ញុំគិតថា ប្រសិនបើការផ្លាស់ប្តូរនោះ

បន្តិចបន្តួច សមរម្យ និងអាចទទួលយកបាននៅក្នុងសង្គម វាមិនជាបញ្ហាទេ ពីព្រោះយើងកំពុងរស់

នៅក្នុងពិភពលោកមួយដែលមានការទំនាក់ទំនងគ្នាទៅវិញទៅមក។ ប៉ុន្តែបើពួកគេធ្វើតាមជ្រុល

ហួសហេតុពេក វានឹងប៉ះពាល់ដល់វប្បធម៌ខ្មែរ។

មុនឆ្នាំ២០០៣ នៅពេលរដ្ឋាភិបាលបានអោយចាក់បញ្ចាំងភាពយន្តថៃលើកញ្ចក់ទូរទស្សន៍ទូរទាំង

ប្រទេសកម្ពុជា ប្រជាជនកម្ពុជាភាគច្រើនបានចាប់ផ្តើមចូលចិត្តភាពយន្តបរទេសទាំងអស់នោះ

ដោយមិនបានខ្វាយខ្វល ឬឈប់មើលរឿងខ្មែរ។ តើភាពយន្តខ្មែរនឹងទៅជាយ៉ាងណា? ប្រជាជន

ខ្មែរនឹងភ្លេចពីវប្បធម៌ខ្មែរដែលបានបង្ហាញតាមរយៈខ្សែភាពយន្ត។ ទោះបីជារដ្ឋាភិបាលបានបិទ

ការបញ្ចាំងភាពយន្តថៃនៅលើកញ្ចក់ទូរទស្សន៍ ខ្មែរមួយចំនួននៅតែមើលរឿងថៃ តាមរយៈការទិញ

ឌីសយកទៅមើលនៅផ្ទះ។

តើនេះមានន័យថា ប្រជាជនកម្ពុជាងាយស្រួលនឹងចាប់យកវប្បធម៌បរទេសតាមរយៈភាពយន្ត និង

បទចម្រៀងឬ? ខ្ញុំគិតថា វាអាចត្រឹមត្រូវមួយផ្នែក ដោយយើងឃើញថា ភាពយន្តទាំងអស់នោះបាន

គ្រប់ដណ្តប់ទៅលើយុវជន ហើយមួយចំនួននៃពួកគេមិនដឹងពីអ្វីជាវប្បធម៌ខ្មែរ ហើយពួកគេងាយ

ស្រួលនឹងចាប់យកវប្បធម៌ទាំងអស់នោះ ដោយសារភាពទំនើប និងស៊ីវិល័យរបស់វា ដោយគិតថា

វាមិនប៉ះពាល់ដល់វប្បធម៌ខ្មែរ។ តាមពិតទៅ ខ្ញុំគិតថា វាអាចប៉ះពាល់ ពីព្រោះប្រសិនបើពួកគេបាន

ចាប់ផ្តើមចាប់យកពីមួយថ្ងៃទៅមួយថ្ងៃ យ៉ាងហោចណាស់គេនឹងភ្លេចវប្បធម៌របស់ខ្មែរ។ បើយើង

ក្រឡេកមើលទៅពេលវេលាដែលភាពយន្តថៃបានបញ្ចាំងនៅលើកញ្ចក់ទូរទស្សន៍ប្រជាជនខ្មែរមាន

ការចូលចិត្ត ប៉ុន្តែយើងសង្កេតឃើញឥឡូវថា ភាពយន្តកូរ៉េមានភាពពេញនិយមជំនួសវិញម្តង។

ខ្ញុំគិតថា វាជារឿងធម្មតាទេ ដែលយុវវ័យបានផ្លាស់ទៅរកអ្វីដែលថ្មី​ និងប្លែកសម្រាប់ពួកគេពីព្រោះ

វាជាសកលភាវូបនីយកម្ម។ វាពិបាកនឹងហាមឃាត់ពួកគេមិនអោយធ្វើដូច្នេះណាស់ ពីព្រោះវាជា

សេរីភាពរបស់ពួកគេ ប៉ុន្តែវាមិនមានន័យថា យើងមិនអាចមានដំណោះស្រាយទៅលើបញ្ហានោះ

ទេ។​ ឪពុកម្តាយ និងសាលាបានដើរតួនាទីសំខាន់ក្នុងការអប់រំយុវជនទាំងអស់នោះមិនអោយស្លៀក

សំលៀកបំពាក់ខ្លី ឬក៏អនុវត្តវប្បធម៌បរទេសជ្រុលហួសហេតុពេក។

អ្វីដែលជាការព្រួយបារម្ភនោះ គឺយុវវ័យបានមើលភាពយន្តទាំងអស់នោះច្រើនពេក ដូច្នេះពួកគេនឹង

រងឥទ្ធិពលពីវប្បធម៌បរទេសទាំងអស់នោះ។

ខ្ញុំគិតថា រដ្ឋាភិបាលគួរតែកំរិតនៅការបញ្ចាំងភាពយន្តបរទេស និងព្យាយាមជុំរុញអោយទូរទស្សន៍

ផ្សព្វផ្សាយកម្មវិធីខ្មែរអោយបានច្រើន។ លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តីហ៊ុន សែន មានប្រសាសន៍កាលពីខែ

កក្កដា ឆ្នាំ២០០៩ថា គាត់មិនពេញចិត្តនឹងការផលិតភាពយន្ត និងកម្មវិធីទូរទស្សន៍ ដែលប៉ះពាល់

នឹងវប្បធម៌ប្រពៃណីជាតិ។

មួយទៀត គួរតែមានការអប់រំពីវប្បធម៌ខ្មែរអោយបានច្រើនគ្រប់កម្រិត ដើម្បីអោយសិស្សអាចរៀន

ពីវប្បធម៌ខ្មែរ ដូច្នេះគាត់អាចរៀនពីវប្បធម៌ខ្មែរបន្ថែម ហើយអាចអភិរក្សវប្បធម៌យើង ទោះបីជាមាន

ការហូរចូលនូវវប្បធម៌បរទេសក៏ដោយ។ យុវវ័យខ្លួនឯងផ្ទាល់ ត្រូវតែការពារខ្លួនឯងមិនអោយរង

ឥទ្ធិពលខ្លាំងពេកពីវប្បធម៌ទាំងអស់នោះ។

DMC Alumni Association

By Sun Narin

A group of former graduate and studying students of the Department of Media and Communication (DMC) at the Royal University of Phnom Penh have gathered to set up an alumni association (DMCAA) this morning.

Tieng Sopheak Vichea, acting director of DMC, stated the purpose of creating the alumni association is to be in the group so that they can connect and help each other by sharing experience and knowledge, adding that DMC has planned to do it since 2006, but it failed to do due to the difficulties of gathering the students.

“We cannot live alone without connecting with each other. We have to live in a group,” he said. He adds, “Individuals who help only themselves are not yet human. They are human if they help others.”

DMC has established been since 2001 and it is the first and only academic training center for communication, journalism and media education in Cambodia. So far, there are 10 batches. The meeting discussed the by-laws for the association and the structure of the organization.

Now DMC alumni association has elected four former DMC students to lead the organization, namely:

1. Mr. Khan Chenda, the president of the alumni association. He was from batch two. He has just finished his master degree of Public Policy in Singapore. He is now a lecturer at the Institute of Foreign Languages (IFL)

2. Ms. Ros Sothea, the vice president of the alumni association. She was from batch two. She has experienced as the journalist for nearly seven years. Now she is working at Asian Development Bank (ADB)

3. Mr. Tith Chandara, secretary general of the alumni association. He was from batch 7. He is a fresh graduate. He went to some countries for exchange study and workshop including Germany and Singapore. He is good at designing, communication and program organizing.

4. Ms. Thy Heang, the finance holder. She was from batch four. She has just got master degree of journalism from Hong Kong. She is now working at Cambodians for Resource Revenue Transparency (CRRT).

Informal Education: Learning from cultural and historical sites in Phnom Penh

By Sun Narin

Learning does not exist only in class, but it happens every time and every where you are. It is the extra curriculum which is called “Tour study” that general education schools, especially high schools in Phnom Penh have the program for students to visit and learn from several cultural and historical sites including national museum, the Royal Palace, Tuol Sleng museum and national library.

Travelling on bus all together to learn something new outside from the class is an enjoying activity that can benefit students at the same time. A 16-year-old grade 12 student from Preah Sisowath High School, Chap Pheananimul, said that it is a profit to her knowledge since she can learn something outside the class by giving example of going to the national museum that she learns about the history of Cambodian artifacts and knows about the kinds of remaining ancient objects from the past.

“It is very useful. I am happy with the program. I can understand clearly from the guide,” adding that she wants to go to Tuol Sleng museum to learn about the genocidal regime and to the national library so that she can gain more knowledge on other topics.

Moul Suheng, Preah Sisowath high school principal, says that tour study is the program of the Ministry’s department of education in Phnom Penh, explaining that his school allows grade-11 students to visit various places every year.

“We have other places for students to visit as planned in the program for youths of the education department,” he said.

The number of students visiting national museum is up to 3000 students during six months of 2011, increasing some 10 percent comparing to last year, according to Prak Khmren, the director of administration office of museum.

“The schools want students to see real artifacts after they learn at school. They can understand about Khmer arts, culture and heritage,” he said.

According the official from Tuol Sleng museum, the number of Cambodian visitors, especially students this year rises some 30 percent comparing to last year. Ke Soponnaka, the director of Tuol Sleng genocidal museum, said that he has disseminated to the students and schools in order to invite them to visit the museum, explaining that the next generation barely believe that there was such an atrocious regime existing in Cambodia.

“[We] do not want our country fall in that brutal history again. Students are the bamboo of the country,” he said.

Tour study for high school students has been practiced a few years ago by the Ministry of Education. Ou Eng, secretary general of Education at the Ministry of Education, said that this is the just extra curriculum complimentary to lessons and theory that high students study at school, for example, students study history, they can go to visit places related to history.

He adds that this program is to fit the standard of other developed countries and students can also learn and understand the work of government and national assembly.

“It is very good and important for students. A lot of countries have been practicing this tour study,” he said. However he expressed that the education ministry need fund to support the program more for now and in the future.

ដោយ ស៊ុន ណារិន

ការសិក្សារៀនសូត្រមិនមែនកើតឡើងតែនៅក្នុងថ្នាក់ទេ ប៉ុន្តែវាកើតឡើងនៅគ្រប់ទីកន្លែង គ្រប់

ពេលវេលា ដែលវាជាចំនេះដឹងក្រៅសាលាដែលអ្នកត្រូវតែដឹង។ វាជាកម្មវិធីសិក្សាក្រៅម៉ោងដែល

សាលាអប់រំចំនេះដឹងទូទៅនៅរាជធានីភ្នំពេញ មានជាកម្មវិធីទស្សនកិច្ចសិក្សាដល់សិស្សទៅកាន់

តំបន់វប្បធម៌ និងប្រវត្តិសាស្រ្តមួយចំនួន ដូចជាសារមន្ទីរជាតិ ព្រះបរមរាជវាំង សារមន្ទីរទួល ស្លែង

និងបណ្ណាល័យជាតិជាដើម ដើម្បីអោយពួកគេបានយល់ដឹងពីវត្ថុបុរាណ និងប្រវត្តិសាស្រ្តផ្សេងៗ

ទាក់ទងនឹងកម្ពុជា។

ការធ្វើដំណើរតាមរថយន្តជាលក្ខណៈទស្សនកិច្ចសិក្សា គឺជាសកម្មភាពរីករាយមួយដែលអាចផ្តល់

ប្រយោជន៍ដល់សិស្ស។ កញ្ញា ចាប ភាណានិមល ជាសិស្សថ្នាក់ទី១២នៃវិទ្យាល័យព្រះស៊ីសុវត្ថិ បាននិយាយថា កញ្ញាអាចទទួលបានចំនេះដឹងក្រៅសាលា ដោយលើកឧទាហរណ៍នៃការទៅទស្ស

នាសារមន្ទីរជាតិថា កញ្ញាក៏ដូចជាសិស្សដទៃទៀតអាចរៀនពីប្រវត្តិសាស្រ្តនៃវត្ថុបូរាណខ្មែរដែល

បានសេសសល់ពីសម័យមុន។

កញ្ញាបាននិយាយថាៈ«វាពិតជាមានប្រយោជន៍មែនទែន។ ខ្ញុំអាចដឹង​ និងយល់ច្បាស់ពីមគ្គុទេសក៍

នៅសារមន្ទីរ»។ កញ្ញាបានបន្ថែមថា កញ្ញាចង់ទៅសារមន្ទីរគុកទួលស្លែងដើម្បីសិក្សាពីរបបប្រល័យ

ពូជសាសន៍ និងទៅបណ្ណាល័យជាតិដើម្បីទទួលបានចំនេះដឹងទៅលើប្រធានបទផ្សេងៗ។

លោក មូល ស៊ុយហេង នាយកសាលាវិទ្យាល័យព្រះស៊ីសុវត្ថិ បានអោយដឹងថា ការនាំសិស្សទៅ

ទស្សនាតំបន់ទាំងអស់នោះ គឺជាកម្មវិធីសិក្សារបស់មន្ទីរអប់រំយុវជន និងកីឡាដោយពន្យល់ថា សិស្សអាចរៀនបានយ៉ាងច្រើនពីតំបន់ទាំងនោះ។

លោកបានមានប្រសាសន៍ថាៈ«សាលាមានកន្លែងផ្សេងទៀតសម្រាប់សិស្សទៅទស្សនា ដូចដែល

បានគ្រោងនៅក្នុងកម្មវិធីយុវជនរបស់មន្ទីរអប់រំ»។

លោកប្រាក់ ខេមរិន ប្រធានការិយាល័យរដ្ឋបាលនៃសារមន្ទីរជាតិបានមានប្រសាសន៍ថា ចំនួន

សិស្សមកទស្សនាសារមន្ទីរក្នុងរយៈពេល៦ខែ ឆ្នាំនេះ មានការកើនឡើងដល់៣០០០នាក់ បើប្រៀប

នឹងឆ្នាំមុនកើនប្រហែលជា១០ភាគរយ។ គាត់បានបន្ថែមថា សាលាបាននាំសិស្សមកទស្សនា​ដើម្បី

មើលវត្ថុបុរាណពិតៗបន្ទាប់ពីគេបានរៀនមេរៀនពីសាលា ដូច្នេះសិស្សអាចសិក្សាស្រាវជ្រាវ និង

យល់ពីសិល្បៈ វប្បធម៌ និងប្រវត្តិកេរ្តិ៍ដំនែលវត្ថុបុរាណខ្មែរ។

យោងតាមមន្រ្តីនៅសារមន្ទីរទួលស្លែងបានអោយដឹងថា ចំនួនអ្នកចូលមើលសារមន្ទីរទួលស្លែងជា

ជនជាតិខ្មែរ ជាពិសេសសិស្ស និស្សិតមានការកើនឡើងជិត៣០ភាគរយ​ បើប្រៀបធៀបទៅនឹងឆ្នាំ

មុន។ ប្រធានសារមន្ទីរទួលស្លែង លោក កេ បណ្ណាកាបានមានប្រសាសន៍ថា សារមន្ទីរបានផ្សព្វ

ផ្សាយទៅសិស្សនៅតាមសាលវិទ្យាល័យផ្សេងៗ ដើម្បីអោយពួកគាត់មកទស្សនាសារមន្ទីរ ដោយ

ពន្យល់ថា ក្មេងៗសិស្សសាលជំនាន់ក្រោយ មិនចង់ជឿថាមានរបបប្រល័យពូជសាសន៍សាហាវ

បែបណ្នឹងកើតឡើងនៅប្រទេសកម្ពុជា។

លោកបានបញ្ជាក់ថាៈ«យើងមិនចង់អោយប្រទេសយើងធ្លាក់ក្នុងប្រវត្តិសាស្រ្តនេះម្តងទៀតឡើយ។ សិស្សជាទំពាំងស្នងឬស្សីនៃប្រទេសជាតិ ជាអ្នកដឹកនាំទៅថ្ងៃមុខ»។

លោកអ៊ូ អេង ជាអគ្គនាយកនៃអគ្គនាយកដ្ឋានអប់រំនៃក្រសួងអប់រំបានមានប្រសាសន៍ថាក្រសួង

អប់រំបានអនុវត្តកម្មវិធីនេះបាន២ទៅ៣មកហើយ ដើម្បីអោយត្រូវនឹងស្តង់ដារអប់រំរបស់

ប្រទេសផ្សេងៗ ហើយវាជាកម្មវិធីបន្ថែមដើម្បីបំពេញចំនេះដឹងទៅលើទ្រឹស្តីដែលរៀននៅសាលា។

គាត់បានមានប្រសាសន៍ថាៈ«វាល្អណាស់ និងមានសារសំខាន់ណាស់សម្រាប់សិស្ស។មិនតែ

ប៉ុណ្ណោះ សិស្សក៏អាចមកមើលកន្លែងធ្វើការរបស់សភា និងរដ្ឋាភិបាល»។

ប៉ុន្តែលោកបានមានប្រសាសន៍ថា ក្រសួងត្រូវការថវិកាដើម្បីគាំទ្រគម្រោងនេះទៅថ្ងៃមុខ និងអោយ

សិស្សបានទស្សនកិច្ចសិក្សាអោយបានច្រើន។

បទវិភាគៈឥទ្ធិពលនៃជម្លោះកម្ពុជា ថៃ

ដោយ ស៊ុន ណារិន

អតីតប្រធានាធិបតីអេស៊ីបលោកអានវ៉ា សាដាត (Anwar Sadat) បានថ្លែងនូវពាក្យសម្តីដ៏មាន អត្ថន័យទាក់ទងនឹងសន្តិភាព និងសង្រ្គាមថាៈ«សន្តិភាពគឺមានតម្លៃមិនអាចកាត់ថ្លៃបានជាង ដីមួយកន្លែង សូមកុំអោយមានសង្រ្គាមបន្តទៀត»។ សង្រ្គាមរវាងថៃ និងកម្ពុជាមានអាយុកាលបី ឆ្នាំមកហើយ ចាប់តាំងពីប្រទេសកម្ពុជាបានដាក់បញ្ចូលប្រាសាទព្រះវិហារជាបញ្ជីបេតិកភ័ណ្ឌ ពិភពលោកនាថ្ងៃទី០៧ ខែកក្កដា ឆ្នាំ ២០០៨។ ដោយសារតែការច្រណែនឈ្នានីស ប្រទេសសៀម បានចាប់ផ្តើមបង្កសង្រ្គាមជាមួយកម្ពុជា និងចាប់ផ្តើមឈ្លានពានជាបន្តបន្ទាប់។ ស្របពេលនឹងប្រទេសថៃកំពុងតែជួបភាពចលាចលក្នុងស្រុក ដោយការធ្វើរដ្ឋប្រហារបណ្តេញ លោកអតីតនាយករដ្ឋមន្រ្តីថៃ ថាក់ស៊ីនស៊ីណាវ៉ាត់ពីដំណែង ហើយប្រជាជនថៃដែលគាំទ្រអតីត នាយករដ្ឋមន្រ្តីមួយនេះ បានខឹងសម្បានឹងការធ្វើរដ្ឋប្រហារនេះ។ ប្រជាជនថៃបានធ្វើបាតុកម្ម ដែល ធ្វើអោយមានភាពចលាចលមិនឈប់ឈរនៅក្នុងប្រទេសមួយនេះ។

លោកអាប់ភីស៊ិត វាចាជីវ៉ា ជានាយករដ្ឋមន្រ្តីថៃថ្មីដែលកើតឡើងពីការតែងតាំងរបស់ព្រះមហាក្សត្រ បានព្យាយាមកសាងកេរ្តិ៍ ឈ្មោះរបស់ខ្លួនតាមរយៈការបង្កើតជម្លោះជាមួយកម្ពុជា ដោយចង់បង្ហាញប្រាប់ប្រជាជនរបស់ខ្លួន ថា គេជានាយករដ្ឋមន្រ្តីមួយដែលគិតពីប្រទេសជាតិ ហើយកំពុងតែទាមទារប្រាសាទព្រះវិហារ និង ដីនៅក្បែរតំបន់ប្រាសាទ។ នាយករដ្ឋមន្រ្តីមួយនេះបានយកសង្រ្គាមបង្វែរការចាប់អារម្មណ៍របស់ ប្រជាជនគេមកព្រំដែនវិញ ដោយមិនបានគិតពីផលវិបាកនៃសង្រ្គាមនេះ។ អ្នកវិភាគស្ថានការណ៍នយោបាយ និងជម្លោះរវាងកម្ពុជា-ថៃ លោកបណ្ឌិត សុខ ទូច បានមានប្រសាសន៍ថាតាមរយៈវិទ្យុអាស៊ីសេរីប៉ន្មានសប្តាហ៍ចុងក្រោយនេះថា នាយករដ្ឋមន្ត្រីថៃ លោក អាភីស៊ិត វាចាជីវ៉ា (Abhisit Vejjajiva) បានប្រើប្រាស់គ្រប់រូបភាពដើម្បីកេងចំណេញនយោបាយនៅមុនការបោះឆ្នោត នៅថ្ងៃទី៣ ខែកក្កដា ខាងមុខនេះ។

តាមពិតទៅ ការបញ្ចូលប្រាសាទជាបេតិកភ័ណ្ឌអន្តរជាតិ គឺបានធ្វើឡើងក្នុងក្របខ័ណ្ឌអន្តរជាតិ ដែលប្រជាជនថៃមួយចំនួន និងអ្នកដឹកនាំថៃមិនគួរយករឿងមួយនេះមកធ្វើជានយោបាយរបស់ គេដើម្បីទទួលបានផលប្រយោជន៍នោះទេ ពីព្រោះវាអាចធ្វើអោយខូចប្រយោជន៍ជាតិទាំងពីរ ទាំងផ្នែកការទូត និងសេដ្ឋកិច្ច។ អ្វីដែលលើសពីនេះទៅទៀត គឺសង្រ្គាមមិនដែលនាំមកនូវផលល្អ ទេ គឺវាតែងតែនាំមកនូវការវិនាសអន្តរាយ បំផ្លិចបំផ្លាញ និងការបាត់បង់ជីវិតប្រជាជន ជាពិសេស ពលទាហានការពារព្រំដែន។ ក្នុងរយៈពេលបីឆ្នាំនៃការដាក់កងទ័ពនៅតាមព្រំដែននេះ ធ្វើអោយ មានការផ្ទុះអាវុធជាច្រើនលើកច្រើនសារដែលបណ្តាលអោយការបាត់បង់ជីវិត និងរបួសទាហានជាច្រើននាក់ពីភាគីទាំងសងខាង និងធ្វើអោយមានការប៉ះទង្គិចយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរដល់ ប្រាសាទដោយសារគ្រាប់កាំភ្លើងផ្លោងរបស់ថៃ។ ការប៉ះទង្គិចគ្នាចុងក្រោយនេះ គឺនៅថ្ងៃទី២២ ខែមេសា រហូតដល់ថ្ងៃទី៣ ខែឧសភា នៅប្រាសាទតាមាន់ និងប្រាសាទតាក្របី ក្នុងខេត្តឧត្តរមានជ័យ បណ្ដាលឲ្យទាហានទាំងសងខាងស្លាប់ចំនួន ១៩នាក់ ហើយជនភៀសសឹកប្រមាណ ១សែននាក់ភៀសខ្លួនចេញពីលំនៅឋានដោយចោលផ្ទះ សម្បែង និងការរកស៊ីបានបញ្ឈប់។

តើគេជានាយករដ្ឋមន្រ្តីមួយរូបក្នុងពិភពលោកដែលគ្មានចិត្ត អាណិតអាសូរដល់មនុស្សក្នុងលោកទេឬ? បើមិនអាណិតប្រជាជនផ្សេងទេសូមអាណិតប្រជាជន ខ្លួនឯងផងដែលពួកគេចង់បានសន្តិភាព និងរដ្ឋាភិបាលតាមបែបប្រជាធិបតេយ្យ។ ទាំងអស់នេះជាផលវិបាកទៅលើជនស៊ីវិល ប្រជាជនសាមញនៅតាមព្រំដែន ចំនែកឯបញ្ហាថ្នាក់ ជាតិក៏បានកើតឡើងជាបន្តបន្ទាប់ដូចជាការមើលមុខគ្នាមិនត្រង់រវាងនាយករដ្ឋមន្រ្តីនៃប្រទេសជិត ខាងទាំងពីរដែលជាសមាជិកអាស៊ានដូចគ្នា។ បើពិនិត្យទៅលើផ្នែកទំនាក់ទនងសេដ្ឋកិច្ចវិញ ទោះបីជាវាមិនសូវមានផលប៉ះពាល់ទ្រង់ទ្រាយធំនៅ ពេលនេះ ប៉ុន្តែបញ្ហាវានឹងអាក្រក់នៅថ្ងៃណាមួយបើថៃនៅតែប្រកាន់គោលជំហរមិនទទួលស្គាល់ និងបន្តធ្វើអ្វីដែលខុសដូចនេះតទៅទៀត។ យើងឃើញមានការព្រមានការបិទការនាំចេញ និងនាំចូលរបស់ប្រទេសទាំងពីរ។

មិនតែប៉ុណ្ណោះ បញ្ហាជាតិនិយមធ្វើអោយប្រជាជននៃជាតិទាំង ពីរមានការស្អប់ខ្ពើមគ្នារវាងប្រជាជន និងប្រជាជន។ ប្រជាជនកម្ពុជាមួយចំនួនបានពហិការមិនប្រើ ផលិតផលថៃ ហើយស្អប់អ្វីៗដែលជាផលិតផល និងស្នាដៃរបស់ថៃ។ ខ្ញុំគិតថា ប្រជាជនថៃភាគច្រើន និងរដ្ឋាភិបាលថៃខ្លួនឯង ក៏បានទទួលស្គាល់ថា ប្រាសាទព្រះវិហារ ជារបស់ខ្មែរ តែគេនៅតែធ្វើពើ ហើយព្យាយាមបំភ្លៃថាជារបស់ខ្លួន ដើម្បីកេងយកផលប្រយោជន៍ នយោបាយរបស់គេនាពេលបច្ចុប្បន្ន និងអនាគត។ បន្ទាប់ពីរឿងប្រាសាទព្រះវិហារ សៀមចាប់ផ្តើម រកគំនិតចាក់ដោតខ្មែរជាបន្តបន្ទាប់ ដូចជាការអះអាងថាដីប្រមាណជា៤.៦គីឡូម៉ែត្រពីប្រាសាទព្រះ វិហារជារបស់គេទៀត។

ប៉ុន្តែកម្ពុជាក៏មិនឈរអោយដៃមើលដែរទៅលើបញ្ហានេះ។ រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានព្យាយាមរកដំ ណោះស្រាយទៅលើបញ្ហានេះដោយសន្តិវិធី ដូចដែលសម្តេចហ៊ុន សែនបានមានប្រសាសន៍ទាក់ នឹងមធ្យោបាយនៃការដោះស្រាយ គឺពង្រួមទំនាស់ ពង្រីកការដោះស្រាយ និងការដោះស្រាយ បែបទ្វេភាគី និងត្រីភាគី។ ប្រទេសកម្ពុជាមានការអត់ធ្មត់ណាស់ទៅលើបញ្ហានេះ ប៉ុន្តែការអត់ធ្មត់ មានកំណត់។ ក្រសួងការបរទេសកម្ពុជា បានប្ដឹងជាផ្លូវការទៅតុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ នៅក្នុង ទីក្រុងទ្បាអេ (Hague) ប្រទេសហុល្លង់ (Netherlands) កាលពីថ្ងៃទី២៨ ខែមេសា ឆ្នាំ២០១១ សុំឲ្យបកស្រាយសាលក្រមឆ្នាំ១៩៦២ ទាក់ទងករណីប្រាសាទព្រះវិហារ និងសុំឲ្យតុលាការនេះចាត់វិធានការជាបន្ទាន់ ដើម្បីបញ្ឈប់ការឈ្លានពានរបស់កងទ័ពថៃ នៅដីក្បែរតំបន់ប្រាសាទព្រះវិហារ ដែលថៃហៅថា ដីតំបន់ ៤,៦គីឡូម៉ែត្រការ៉េ។ បញ្ឈប់ការបាត់បង់ជីវិតមនុស្ស និងរក្សាប្រាសាទព្រះវិហារមិនឲ្យរងការខូចខាតធ្ងន់ធ្ងររហូតដល់ការ បកស្រាយសាលក្រមឆ្នាំ១៩៦២ នោះ ត្រូវបានប្រកាស។

ដោយសារតែដឹងពីការពិតនៃសាលក្រម មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់រដ្ឋាភិបាលថៃ នៅដើមខែមិថុនានេះ បានប្រកាសជាសាធារណៈថា រដ្ឋាភិបាលថៃ នឹងមិនគោរពតាមសេចក្ដីសម្រេចរបស់តុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិទេ ប្រសិនបើតុលាការនេះសម្រេចបញ្ជាឲ្យថៃ ដកកងទ័ពខ្លួនចេញពីតំបន់ជម្លោះក្បែរប្រាសាទព្រះវិហារ។ សេចក្ដីសម្រេចចិត្តតុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិទីក្រុង ឡាអេ ប្រទេសហុល្លង់ ឆ្នាំ១៩៦២ បានសម្រេចថា ប្រាសាទព្រះវិហារ និងតំបន់ក្បែរប្រាសាទព្រះវិហារ ឋិតក្នុងបូរណភាពទឹកដីខ្មែរ។ បទវិភាគរបស់កាសែតថៃ ឌឹ ណេហ្សិន (The Nation) ផ្សាយនៅថ្ងៃពុធ ទី៨ មិថុនា បញ្ជាក់ថា គម្រោងជំទាស់ការសម្រេចចិត្តតុលាការរបស់រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការពារ ជាតិថៃ នឹងបណ្ដាលឲ្យថៃ បាត់បង់កិត្តិយសក្នុងឆាកអន្តរជាតិ។ បទវិភាគបន្តទៀតថា រដ្ឋាភិបាលថៃ គិតថា ថៃបានគោរពសាលក្រមតុលាការឆ្នាំ១៩៦២ ដោយបានប្រគល់ប្រាសាទព្រះវិហារឲ្យកម្ពុជា ដូច្នោះតុលាការគ្មានអំណាចបង្ខំឲ្យរដ្ឋាភិបាលថៃ ធ្វើអ្វីផ្សេងៗទៀតនោះទេ។ បទវិភាគបានព្រមានថា ប្រសិនបើតុលាការសម្រេចឲ្យថៃ ដកទ័ព ហើយថៃមិនគោរពនោះ ភាគីកម្ពុជា អាចដាក់បណ្ដឹងទៅកាន់ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខអង្គការសហប្រជាជាតិ ដើម្បីអនុវត្តសេចក្តីសម្រេចចិត្ត។ ទោះបីជាយ៉ាងក៏ដោយ ប្រទេសជាសមាជិកអង្គការសហប្រជាជាតិនឹងមិនអាចជំទាស់ការសម្រេចចិត្ត តុលាការបានទេ។

នៅទីបំផុតយើងដឹងហើយថា តើនរណានឹងឈ្នះ? សង្រ្គាមនឹងបញ្ចប់ប្រសិនបើប្រទេសថៃព្រមទទួលស្គាល់នូវការពិត និងលះបង់នូវគំនិតឈ្លានពាន នេះ។ តើលោក អាភិស៊ីត កំពុងតែតាំងខ្លួនជាវីរបុរសចិត្តអាក្រក់ចំពោះប្រជាជន និងជាតិខ្លួនឯងឬ?

Tiger Conservation needs youth participation

by Sun Narin

Two youth Tiger ambassadors from WWF presented the topic on Tiger Conservation to Department of Media and Communication’s students.

They said that Cambodia is one of the 13 countries which have tigers. There are estimated 3200 tigers globally and there are 9 types of tiger but 3 of which were extinct.

They continued that Cambodian tigers are called Indochinese tigers. According to WWF website,Cambodia’s wild tiger population is estimated to be no more than 30.   But recent recovery of prey populations and forest protection make the country’s Eastern Plains a critically important potential site for restoring endangered wild tiger populations.

Kheng Seangly and Chem Srey Oeurn are the Tiger Ambassador WWF volunteers who are working to raise awareness on the tiger conservation.

They hope that from this presentation DMC students can get some ideas more or less and help spread it out to other people especially among their family’s members and friends since DMC students are very potential in spreading this awareness through articles writing and other publications, websites, blog, facebook/group facebook etc,.in order to contribute to conserving/protecting wildlife especially tiger.

Technology helps students cheat in the exam

By Sun Narin

Second semester exam for grade 12 has finished. This year seems strange from a few years ago due to the fact that exam sitters use technology such as modern telephone and I-pad phone to capture the answers from each other to copy. Some students take the picture of the exam paper with the answers and post it on Facebook wall, a social networking which is very populous and widely used among youths. This is the concerned problem for the upcoming final exam at the end of July this year.

I was told by my sister and other students who are the grade 12 exam testers that the disorder in the exam existed since students are very freely to copy the answers and use mobile phone of ignored it. It is a disturbance during the exam and the exam will not be trusted to measure the ability of the students.

I took the exam of grade 12 in 2007 in Phnom Penh. I remembered that students, at that time, were allowed to take the telephone in my class since the supervisors took money from each students every exam session for the safety of cheating. Students just called to contact each other for the answer, but now they can capture the answer and send to each other immediately for copying. This is very influential that the answer will reach students sine they use the telephone. Students will be able to jot down the answer quickly. This will make the quality of education even worse than before. Before, it was not easy to copy the answer, but now it is very easy since they just take their phones out and write down.

Due to the standards of living of students in Phnom Penh, I think most of the students in the provinces are not able to do that, but more or less than they can cheat. Now it is very customary that the exam sitters have to give money to the supervisors for the security of cheating. Even the supervisors do not ask for , but they have to do that since they know it from their previous generation, but I think all the supervisors will get it every time.

Bribery and corruption in education system have been reported during the exam every year both at grade 9 and 12 and as well as the existence of cheating. Grade 12 exam is the concerned problem since it is the last year of general education and it is also the time that students try to pass the exam or gain more marks on it. During the semester exam, some students bribed for high scores for that exam since I will be calculated in addition to their final exam marks.

I think it is hard to deal with corruption, bribery and cheating during the exam every year. However, using the telephone during the exam must be strictly forbidden since it can be quick and widespread and it is a chance for the students without ability and knowledge to pass and get high scores after the exam.

Supervisors are the people who are in charge of tacking the issue, making sure that they do not use telephone in the exam.

International Aid in Cambodia

By Sun Narin

“Helping each other to make a peaceful and better world” is a phrase prompting the worldwide people to be kind to one another. It is common that the developed and fast-growing economic nations play a role as the international aid donors to help the developing countries via aid and grant. Several countries have been aiding Cambodia including China, the largest donor giving concessional loans and grant; the United States, Korea and Europe.

Ater the first General Election in 1993, there have been at least 35 official donors and hundreds of civil society organizations that have provided development aid to Cambodia in various sectors and development areas.

CPP Lawmaker Cheam Yeap explained that the Kingdom has just recovered from the more -than three-decade civil war and there have just been integration and peace since 1999; therefore the aid and donors are necessary for the government to develop the country, by asking the pledges from the international donors who love Cambodia.

“Understanding the difficulties of Cambodia, the international donors help our country so that we can alleviate the poverty effectively and rapidly,” he said, adding that the aid can make the government meet people’s needs including the creation of schools, hospitals, road, agriculture and other development spheres.

“They help Cambodia only if they see that Cambodia’s government has made a strenuous and great effort in developing the country by itself and it is sure to lack fund to develop,” said Cheam Yeap.

Cambodia is one of the world’s poorest nations with some 35 percent of its 14.5 million people living below the poverty line, defined as earning less than $1 a day. According to the government’s officials, Cambodia needs some 2000 million dollars per year for the country’s expense and the country’s budget is about 550 million dollars, so the rest is contingent on the aid. In the last year, Cambodia received aid of some 1100 million dollars, from all the donors.

The aid is divided into three including the short-term loan with low interest, the long-term loan with high interest and grant.

Chith Sam Ath, executive director of NGO Forum, said that the international donors want to see Cambodia get away from poverty, so the reforms exist, for example, democracy, continuing explaining that the western donors as well as the United States have their clear goal of desiring something to be reformed, which is contradict to Chinese aid that is not transparent and China always makes bilateral aid.

The critics of international aid to Cambodia raised that the government has used aid disbursement ineffectively. “We have to cement more on the aid, using it effectively and efficiently and making it transparent and participative. And we have to have clear plan in cooperation with the donors for people’s benefits,” said Chinit Sam Ath.

“Cambodia will not be dependent on the aid forever. We have to be independent one day,” he said.

However Cheam Yeap said that aid, especially grant is provided through their technicians who come to Cambodia to do the project by themselves.

“The government does not hold that money. We just cooperate with them when they need our help” he said.

Prime Minister Hun Sen said during the meeting of foreign donors aiding Cambodia in 2010 that his government promised to continue to tackle several key issues including corruption, judicial reform, and land disputes, all of which have been often cited by the donors as being areas of concern.

As the student who majors in International Relation at University of Cambodia, ​Diep Soksereyos said that the profits of aid outnumber the negativity, which means that the aid use does not reach the aiming point and without transparency to the people, resulting in the corruption from some officials.

“The government should reveal the figure and all the information related to aid to the people. How much is the aid and what sectors they will develop,” he said.

Cambodia is expecting oil in 2012 and that it will have more budget to develop the country. Therefore, the aid will be reduced by the international donors since the country can help itself develop.  Sereyos has still expressed his concerns over the aid use and expecting budget from the oil ineffectively; therefore, the National Petroleum Authority has to cooperate with the Anti-Corruption Unit to refrain the loss of money.

ដោយ ស៊ុន ណារិន

ពាក្យ​មួយ​ឃ្លា​បាន​ពោល​ថាៈ​«ជួយ​គ្នា​ដើម្បី​ធ្វើ​អោយ​ពិភព​លោក​មាន​សន្តិ​ភាព​ និង​ល្អ​ប្រសើរ​»។

បណ្តុំ​នៃ​ពាក្យ​ទាំង​នេះ​បាន​ធ្វើ​អោយ​មនុស្ស​នៅ​លើ​ពិភព​លោក​បែរ​មក​ជួយ​គ្នា​ទៅ​វិញ​ទៅ​មក​នៅ

ពេល​ដែល​គេ​កំពុង​តែ​ជួប​ការ​លំបាក​អ្វី​មួយ​។​វា​ជា​ការ​ធម្មតា​ដែល​ប្រទេស​អភិវឌ្ឍន៍​ និង​មាន​សេដ្ឋ

កិច្ច​រីក​ចម្រើន​រហ័ស​ដើរ​តួនាទី​ជា​អ្នក​ជំនួយ​អន្តរ​ជាតិ​ជួយ​ដល់​ប្រទេស​កំពុង​អភិវឌ្ឍន៍​អភិវឌ្ឍន៍​តិច

ឬ​ប្រទេស​ដែល​កំពុង​ជួប​វិបត្តិ​សេដ្ឋ​កិច្ច​ដើម្បី​អោយ​មាន​ការ​អភិវឌ្ឍ​។ តួ​យ៉ាង​ដូច​ជា​ប្រទេស​កម្ពុជា​ដែល​បាន​ទទួល​ជំនួយ​យ៉ាង​សន្ធឹក​សន្ធាប់​ពី​ប្រទេស​ដទៃ​ដូច​ជា​ប្រទេស

ចិន​ដែល​បាន​ផ្តល់​ជំនួយ​ច្រើន​ជាង​គេ​ដល់​កម្ពុជា​ សហ​រដ្ឋ​អាមេរិច​ កូរ៉េ​ និង​សហគមន៍​អ៊ឺរ៉ុប។

បើ​យោង​តាម​មន្រ្តី​រដ្ឋា​ភិបាល​ ជំនួយ​បរទេស​មក​កម្ពុជា​ក្នុង​ឆ្នាំ​ចុង​ក្រោយ​នេះ ​គឺ​មាន​ទៅ​ដល់​ជិត

១១០០​លាន​ដុល្លា​ដែល​ស្មើ​ពីរ​ដង​នៃ​​ថវិកា​ជាតិ​របស់​ប្រទេស​ក្នុង​មួយ​ឆ្នាំ​ គឺ​ប្រហែល​៥៥០​លាន

ដុល្លា​។

លោក​ជៀម​ យៀប​ តំណាង​រាស្រ្ត​គណបក្ស​ប្រជាជន​កម្ពុជា​បាន​មាន​ប្រសាសន៍​ថា​ ប្រទេស​កម្ពុជា

ទើប​តែ​ងើប​ពី​សង្រ្គាម​ដ៏​រាំ​រ៉ៃ​ជាង​បី​ទស្ស​វត្សន៍​​ ហើយ​ទើប​តែ​មាន​ការ​បង្រួប​បង្រួម​ និង​សុខ​សន្តិភាព

ពេញ​លេញ​ចាប់​ពី​ឆ្នាំ​១៩៩៩​ ដូច​ច្នេះ​បើ​យោង​តាម​យុទ្ធ​សាស្រ្ត​ចតុកោណ​របស់រដ្ឋា​ភិបាល​ ប្រទេស

កម្ពុជា​មិន​អាច​មាន​លទ្ធភាព​កសាង​ប្រទេស​ដោយ​ខ្លួន​ឯង​បាន​ទេ​ចាំ​បាច់​ត្រូវ​តែ​អំពាវ​នាវ​ដល់​សហគមន៍​អន្តរ​ជាតិ​ឬ​បណ្តា​ប្រទេស​អន្តរ​ជាតិ​ដែល​ស្រលាញ់​កម្ពុជា​ អោយ​ជួយ​ដល់​កម្ពុជា​។

លោក​មាន​ប្រសាសន៍​ថាៈ​«ដោយ​យល់​ពី​ការ​លំ​បាក​របស់​កម្ពុជា​ បរទេស​បាន​ជួយ​កម្ពុជា​ដើម្បី

អោយ​ប្រទេស​យើង​អាច​កាត់​បន្ថយ​ភាព​ក្រី​ក្រ​អោយ​បាន​ឆាប់​រហ័ស​»។

លោក​មាន​ប្រ​សាសន៍​បន្ថែម​ថា​ ជំនួយ​អាច​ធ្វើ​អោយ​ប្រទេស​កម្ពុជា​អាច​បំពេញ​តម្រូវ​ការ​របស់

ប្រ​ជា​ជន​ ដូច​ជា​ការ​បង្កើត​សាលា​រៀន​ មន្ទីរ​ពេទ្យ​ ផ្លូវ​ថ្នល់​ កសិកម្ម​ និង​ផ្នែក​ផ្សេងៗ​ទៀត​។

លោក​បាន​បន្ថែម​ថាៈ​«គេ​ជួយ​មិន​មែន​ចេះ​តែ​ជួយ​ទេ​លុះ​ត្រា​តែ​គេ​ឃើញ​រដ្ឋា​ភិបាល​មាន​ការ​ខិត​ខំ​ដោយ​ខ្លួន​ឯង​ និង​មាន​ការ​ខ្វះ​ខាត​ពិត​មែន​»។

ប្រទេស​កម្ពុជា​ ជា​ប្រទេស​មួយ​ក្នុង​ចំណោម​ប្រទេស​ដែល​ក្រីក្រ​បំផុត​នៅ​លើ​ពិភព​លោក ​ដែល​មាន

ប្រជាជន​ប្រហែល​៣៥​ភាគរយ​ក្នុង​ចំណោម​ប្រជាជន​ប្រហែល​១៤.៥​ លាន​នាក់​រស់​នៅ​ក្រោមប​ន្ទាត់

ភាព​ក្រី​ក្រ​ គឺ​រក​ថវិកា​បាន​តិច​ជាង​មួយ​ដុល្លា​ក្នុង​មួយ​ថ្ងៃ​។ជំនួយ​ត្រូវ​បាន​ចែក​ជា​បី​ដូចជា​ជំនួយ​រយៈ

ពេល​ខ្លី​ដោយ​មាន​អត្រា​ការ​ប្រាក់​តិច​ ជំនួយ​រយៈ​ពេល​វែង​ដោយ​អត្រា​កា​រប្រាក់​តិច​ និង​មួយ​ទៀត

គឺ​ជំនួយ​ឥត​សំណង​។

លោក​ ជីនិត​ សំអាត​ មាន​ប្រសាសន៍​ថា​ ប្រទេស​ដទៃ​ចង់​ឃើញ​ប្រទេស​កម្ពុជា​រួម​ផុត​ពី​ភាព​ក្រីក្រ

ដូច្នេះ​កំណែ​ទម្រង់​មួយ​ចំនួន​ត្រូវ​ធ្វើ​ឡើង​ ដូច​ជា​ប្រ​ជា​ធិប​តេយ្យ​ជា​ដើម​។

ជំនួយ​ប្រទេស​ខាង​លិច​ក៏​ដូចជា​សហរដ្ឋ​អាមេរិច​មាន​គោល​ដៅ​របស់​គេ​ ចង់​បាន​អ្វី​មួយ​អោយ​មាន

កំណែ​ទម្រង់​ ឯ​ជំនួយ​ចិន​មិន​សូវ​មាន​តម្លាភាព​ទេ​ គេ​តែង​តែ​ជួយ​តាម​បែប​ទ្វេ​ភាគី​។

លោក​មាន​ប្រសាសន៍​ថាៈ​«ប្រទេស​យើង​ត្រូវ​ការ​ថវិកា​ប្រហែល​ជា​២០០០​លាន​ដុល្លា​ដើម្បី​អភិវឌ្ឍ​ប្រទេស​ និង​កំនែ​ទម្រង់​នានា​ក្នុង​មួយ​ឆ្នាំ​ ដូច្នេះ​យើង​ត្រូវ​ការ​ជំនួយ​ដើម្បី​បង្រ្គប់​ថវិកា​ជាតិ​»។

កាសែត​ភ្នំពេញ​ប៉ុស្តិ៍​ បាន​ដក​ស្រង់​សម្ដី​អ្នក​វិភាគ​អន្តរជាតិ​លើ​គោល​នយោបាយ​ចិន​ក្នុង​ប្រទេស​ កម្ពុជា​ គឺ​លោក ខាល ថាយើ (Carl Thayer) ដែល​ជា​សាស្រ្តចារ្យ​នៅ​បណ្ឌិត​សភា​ហ្វឹកហ្វឺន​យោធា​របស់​ប្រទេស​អូស្រ្តាលី ក្នុង​ក្រុង​ស៊ីដនី បាន​បញ្ជាក់​ថា ការ​ផ្តល់​ជំនួយ​ពី​ប្រទេស​ចិន គឺ​ដើម្បី​ឲ្យ​ប្រទេស​​ក្នុង​តំបន់​គេច​ចេញ​ពី​សម្ពាធ​ប្រទេស​លោក​ខាង​លិច ដែល​ជា​អ្នក​លើក​ស្ទួយ​សិទ្ធ​មនុស្ស​និង​កំណែ​ទម្រង់​លទ្ធិ​ប្រជាធិបតេយ្យ។

អ្នក​រិះ​គន់​ទៅ​លើ​ជំនួយ​អន្តរជាតិ​មក​កម្ពុជា​បាន​លើក​ឡើង​ថា ​រដ្ឋា​ភិបាល​បាន​ប្រើប្រាស់​ជំនួយ​មិន

មាន​ប្រសិទ្ធិភាព​។​ លោក ជីនិត ​សំអាត​បាន​មាន​ប្រសាសន៍​ថា​រដ្ឋា​ភិបាល​ត្រូវ​តែ​ពង្រឹង​បន្ថែម​ ធ្វើ​យ៉ាងម៉េច​អោយ​ការ​ប្រើប្រាស់​ជំនួយ​មាន​ប្រសិទ្ធិភាព​ ដោយ​ធ្វើ​អោយ​មាន​តម្លាភាព​ និង​មាន

ការ​ចូល​រួម​ ហើយ​ត្រូវ​មាន​គម្រោង​ច្បាស់​លាស់​ ដោយ​សហការ​ជាមួយ​អ្នក

ជំនួយ​នានា​ ដើម្បី​អោយ​មាន​ប្រយោជន៍​ដល់​ប្រជាជន​។

លោក​បាន​បញ្ជាក់​ថាៈ«ប្រ​ទេស​កម្ពុជា​មិន​អាច​ពឹង​ផ្អែក​លើ​ជំនួយ​រហូត​ទេ​គឺ​ថ្ងៃ​ណា​មួយ​យើង​ត្រូវ​តែ

ឯក​រាជ្យ​ដោយ​ខ្លួន​ឯង​»។

ទោះ​បី​ជា​យ៉ាងណា​ក៏​ដោយ​លោកជៀម យៀប​បាន​លើក​ឡើង​ថា​ជំនួយ​ទាំងនោះ​ជា​ពិសេស​ជំនួយ

ឥត​សំណង​ ប្រទេស​ទាំងនោះ​បាន​នាំ​អ្នក​ឯកទេស​របស់​គេ​មក​អនុវត្ត​គម្រោង​ទាំងអស់​នោះ​នៅ

កម្ពុជា​ យើង​គ្រាន់​តែ​ចាំ​បើក​ និង​បិទ​ការដ្ឋាន​អោយ​ពួកគេ​ និង​ចាំ​ជួយ​គេ​នៅ​ពេល​ដែល​គេ​ត្រូវ​ការ

ជំនួយ​។

លោក​បាន​សង្កត់​ធ្ងន់​ថាៈ​«រដ្ឋា​ភិបាល​មិន​បាន​កាន់​លុយ​ទាំងអស់​នោះ​ទេ​ដោយ​ខ្លួន​ឯង​ទេ

ហើយ​ជំនួយ​បរទេស​យើង​មិន​អាច​ចែក​ទៅ​មន្រ្តី​រាជ​ការ​តាម​ការ​តម្លើង​ប្រាក់​ខែ​បាន​ទេ​»។

លោក​នាយករដ្ឋ​មន្រ្តី​ ហ៊ុន​ សែន​បាន​មាន​ប្រសាសន៍​នៅ​ក្នុង​កិច្ច​ប្រជុំ​ជំនួយ​បរទេស​នៅ​ក្នុង​ប្រទេស

កាល​ពី​ឆ្នាំ​២០១០​ថា​ រដ្ឋា​ភិបាល​សន្យា​បន្ត​ដោះស្រាយ​នូវ​បញ្ហា​មួយ​ចំនួន​រួម​មាន​អំពើ​ពុករលួយ

កំណែ​ទម្រង់​ផ្នែក​តុលាការ​ ជម្លោះ​ដី​ធ្លី​ ដែល​បញ្ហា​ទាំងអស់​នោះ​ជា​ការ​ព្រួយ​បារម្ភ​ពី​សំណាក់​អ្នក

ជំនួយ​បរទេស​។

ក្នុង​នាម​ជា​និស្សិត​មួយ​រូប​ ឆ្នាំទី៤​ផ្នែក​ទំនាក់​ទំនង​អន្តរជាតិ​នៅ​សាកល​វិទ្យាល័យ​កម្ពុជា ​លោកឌៀប

សុខសិរីយស​ បាន​បង្ហាញ

ពី​មតិ​របស់​គេ​ថា​ ផល​ប្រយោជន៍​នៃ​ជំនួយ​មាន​ច្រើន​ជាង​ផល​អាក្រក់​គឺ​ត្រង់​ថា ​រដ្ឋា​ភិបាល​ប្រើប្រាស់

ជំនួយ​មិន​ចំ​គោលដៅ​ និង​គ្មាន​តម្លាភាព​ទៅ​ដល់​ប្រជាជន​ ដែល​វា​អាច​បណ្តាល​អោយ​មាន​អំពើ​ពុក

រលួយ​កើតឡើង​ពី​សំណាក់​មន្រ្តី​មួយ​ចំនួន​។

លោក​មាន​ប្រសាសន៍​ថាៈ​«រដ្ឋា​ភិបាល​ត្រូវ​បង្ហាញ​តួ​លេខ​ដល់​ប្រជាពលរដ្ឋ​ ថា​តើ​ជំនួយ​បាន​ប៉ុន្មាន

យក​ទៅ​ប្រើប្រាស់​លើ​អ្វី​ខ្លះ​»។

ប្រទេស​កម្ពុជា​គ្រោង​នឹង​បូម​ប្រេង​បាន​នៅ​ឆ្នាំ​២០១២​ ដែល​សង្ឃឹម​ថា​នឹង​ទទួល​បាន​លុយ​យ៉ាង

ច្រើន​ពី​ធនធាន​ទាំងនោះ​ដើម្បី​យក​ទៅ​អភិវឌ្ឍ​ប្រទេស​។

លោកសុខសិរីយស​បាន​បញ្ចេញ​មតិ​ថាៈ​«គេ​នឹង​ផ្តាច់​ជំនួយ​នៅ​ពេល​ដែល​យើង​ទទួល​បាន​ប្រេង

ដូច្នេះ​ រដ្ឋា​ភិបាល​ត្រូវ​មាន​គម្រោង​រក្សា​លុយ​ទៅ​ថ្ងៃ​អនាគត​»។ ប៉ុន្តែ​លោក​នៅ​តែ​បង្ហាញ​ពី​ការ​ព្រួយ

បារម្ភ​ទៅ​លើ​ការ​ប្រើ​ប្រាស់​ជំនួយ​ និង​លុយ​ដែល​ទទួល​បាន​ពី​ប្រេង​មិន​មាន​ប្រសិទ្ធិភាព​ ដូច្នេះ

អជា្ញធរ​ប្រង​ត្រូវ​តែ​សហការ​ជាមួយ​អជ្ញាធរ​ប្រឆាំង​អំពើ​ពុករលួយ​ ដើម្បី​កុំ​អោយ​មាន​ការ​បាត់បង់

លុយ​។

 

 

Grade 12 Second Semester Exam

By Sun Narin

Grade 12 students will sit for the second semester tomorrow and will take 2 day and a half to finish the exam. The first day of exam covers 4 subjects including Chemistry and Biology in the morning and in the afternoon is Moral and Earth. The second day will cover Khmer literature, Physics and History and Geography and last day will be English and Math.

Due to the fact of the change in the education system for the basic and high level, students from basic and high level take the different exam paper on the math exam and as well as on Khmer Literature.

The final exam for grade 12 is scheduled to be on July 25.

Multi-function Facebook

By Sun Narin

A social networking site called Facebook, which has been available in Cambodia since 2008, is now very popular for Cambodian people, especially youths including students and working people. It is also appealing to middle-aged people who use it to entertain by posting comment of saying hello or communicating for the certain purpose.

If you ask the students who are very updated with technology, they are really sure to know this social network site since they have the account of it which they use everyday. They use it as a tool to communicate with each other by posting what they want to share with their online friends such as their personal feeling and problem.

Ith Sothoeuth, year-4 student of the Department of Media and Communication at the Royal university of Phnom Penh, posted on his wall the other days that, “Have a very bad stomach” to let his friends see it and comment for him.

Ny Sokunpidor, year-4 student at the Institute of Foreign Languages (IFL), posted on her wall to her friends that, “This sunday at 3 PM… karaok at SOO KTV……….. ok?”

Facebook is also used to make new friends. People who have account facebook can get to know each other by adding and accepting as friend. This can make them communicate with each other and one day they can come to see each other face to face. You can also make friends abroad. It is a chance for them to share everything with one another.

Besides posting the information to share with friends regarding their feeling and problems, facebook users use facebook to upload their photos as the site for keeping record of their photos. Therefore, other people can see their photos. Some facebook users have uploaded hundreds of their photos.

Sok Samphoasphalyka, year 2 student of RUPP, has nearly 500 photos posted on her facebook homepage. This make other people be able to enjoy seeing her photos. She always updates her photos when she has new ones.

Facebookers use facebook to share the news with each other. For example, since the dispute over Preah Vihear temple between Cambodia and Thailand, the users posted the information related to fighting and deaths of the military. Sometimes, they share their opinion regarding the specific issue.

Besides this, facebook is used as the advertising site of certain products. Now facebook is used for the charity site to contribute some money or material to helping orphan children.

Now the number of facebook users has been increasing from day to day. According to Socialbakers, there are around 300000 users in Cambodia.